www.1b2lowkaliszu.fora.pl

Bulban · Wysłany: Pią 21:29, 14 Mar 2008 Temat postu: Humn Jana Kochanowskiego

Hymn Jana Kochanowskiego

Temat: Stwórca i jego dzieło. Dokonaj analizy Hymnu Jana Kochanowskiego.

1. Wstęp - np. kim jest Bóg, a kim człowiek; co to jest wiara; jak jest skonstruowany świat. Ostatnie zdanie wprowadza tytuł wiersza i autora.

2. Rozwinięcie
· podmiot liryczny:
Ř wypowiada się w liczbie mnogiej, a zatem jest to grupa osób lub jeden człowiek występuje w imieniu zbiorowości (=> liryka bezpośrednia, liryka podmiotu zbiorowego);
Ř pokorny sługa Boga, oddany i wdzięczny za otrzymane dary;
Ř bystry obserwator świata, znawca zjawisk przyrody.

· adresat:
Ř bezpośrednio wskazany poprzez apostrofę – Bóg (liryka inwokacyjna);
Ř władca wszystkiego: całego świata i wszelkiego stworzenia;
Ř artysta („Deus Artifex”), kreator („Deus Creator”) niezwykłego dzieła;
Ř król wszechobecny i nieśmiertelny;
Ř pan hojny i dobry;
Ř Stwórca kochający swe dzieło, zainteresowany losem świata i człowieka, opiekun troszczący się o dostatni byt człowieka („Deus Pater”);
Ř ustala porządek w świecie (np. reguluje rytm pór roku i pór dnia, kieruje różnymi zjawiskami przyrody – deszczem, rosą, wodami morza, zwierzętami szukającymi pożywienia);
Ř poddany zabiegowi personifikacji.

· relacje między „ja” a „ty”: patos widoczny w wypowiedzi podmiotu lirycznego, szacunek wobec Boga, pokora (apostrofa pisana wielką literą, eksklamacje dowodzące zaangażowania emocjonalnego „ja”).

· sytuacja liryczna – być może jest to modlitwa zbiorowości zanoszona do Boga w świątyni. Równie dobrze może to być prywatna rozmowa człowieka (reprezentanta „homo sapiens”) z Bogiem pod wpływem pięknego krajobrazu, dóbr doczesnych czy refleksji na temat życia.

· refleksje podmiotu lirycznego:
Ř zdaje sobie sprawę, że dobra, jakie posiada otrzymał od Boga;
Ř dostrzega, że Boża hojność jest nieograniczona;
Ř upatruje obecności Boga w każdym zjawisku przyrody i elemencie świata (Bożą wszechobecność oddaje poprzez paralelizm składniowy: „I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie”);
Ř jest wdzięczny Stwórcy za otrzymane dary. Wg niego człowiek może ofiarować Bogu jedynie wdzięczność, bowiem Boskiej dobroci nic ludzkiego nie dorówna;
Ř jest estetą, dostrzega piękno świata wykreowanego przez Boga (złote gwiazdy, kwitnące zioła);
Ř dostrzega porządek w świecie, panującą wszędzie harmonię (rytm pór roku, rytm pór dnia, granice mórz, deszcz ożywiający przyrodę) i zdaje sobie sprawę, że kreatorem tych zjawisk jest Bóg (paralelizm składniowy: „Tyś pan…”, „Tyś niebo…”, „Tyś fundament…”);
Ř dostrzega różnorodność zjawisk przyrodniczych stworzonych przez Boga;
Ř wie, że Bóg jest dobrotliwy nie tylko dla człowieka; opiekuje się całą przyrodą: roślinom ofiarowuje deszcz, zwierzętom pożywienie;
Ř prosi Boga o dalsze wstawiennictwo i opiekę nad człowiekiem; jest przekonany, że one nigdy się nie skończą (wielkość i niekończącą dobroć Stwórcy podkreśla poprzez epitet „nieśmiertelny”);
Ř jest typowym człowiekiem renesansu – wrażliwy na wszystko, co go otacza w świecie, przekonany, że świat został właśnie człowiekowi ofiarowany, życie dla niego jest źródłem szczęścia i radości, jest wdzięczny Bogu, ale zachowuje się zupełnie inaczej niż ludzie średniowiecza - ma odwagę rozmawiać ze Stwórcą, zwraca się do Niego bezpośrednio, nie podkreśla przesadnie swojej małości.

· dominantą kompozycyjną – najważniejszym elementem monologu „ja” jest Stwórca, jednak nie wypełnia On bez reszty wypowiedzi podmiotu lirycznego. Drugim, równie ważnym elementem jest człowiek, co pozostaje w zgodzie ze światopoglądem renesansu.

· tytuł – wskazuje równocześnie na gatunek, jakim jest wiersz. Hymn to utwór liryczny pochwalny, uroczysta i podniosła pieśń sławiąca bóstwo, bohaterskie czyny, wielkie idee, wartości, instytucje itp. Wiersz Kochanowskiego jest hymnem, ponieważ podmiot liryczny sławi Boga jako Stwórcę świata i czyni to w sposób pełen patosu.

· kontekst światopoglądowy epoki renesansu – przy refleksjach podmiotu lirycznego;

· kontekst światopoglądowy epoki średniowiecza – hymnem na cześć Boga, Jezusa i Maryi była „Bogurodzica”. Różni się jednak diametralnie od renesansowego ujęcia Boga i świata. Człowiek wieków średnich podkreśla wielkość Stwórcy, ale równocześnie zaznacza swoją wanitatywność (marność, ulotność). Wobec Boga odczuwa lęk i pokorę, ma odwagę rozmawiać z Nim tylko za pośrednictwem Matki Bożej lub Jana Chrzciciela.

3. Zakończenie
· wizja Boga, człowieka i świata jest typowa dla epoki renesansu: świat jest harmonijny, piękny i różnorodny, a człowiek dzięki hojności Stwórcy może w nim osiągnąć szczęście;
· rangę tematu poeta podkreślił poprzez nadanie utworowi charakteru hymnu;
· refleksje podmiotu lirycznego dotyczące natury świata i Boga mają wymiar uniwersalny, bowiem w każdej epoce człowiek zastanawia się nad strukturą otaczającej rzeczywistości i swoim miejscem w niej, inne tylko może formułować wnioski.