www.1b2lowkaliszu.fora.pl

Bulban

Propozycje tematów na maturę ustną w roku szkolnym 2009/2010
wypracowane przez zespół przedmiotowy polonistów
II Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu

LITERATURA

1. „Loci communes” czyli miejsca wspólne w biografiach i twórczości „poetów wyklętych”. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach.
2. Kainowe znamię czyli motyw zbrodniarza w literaturze polskiej i obcej. Zanalizuj motywacje i następstwa zbrodni na wybranych przykładach pochodzących z trzech różnych rodzajów literackich.
3. Wynalazki i ich wynalazcy. Omów temat odwołując się do literatury i analizując wagę wynalazków dla dobra badacza oraz ludzkości.
4. Motyw tyrtejski w literaturze. Zanalizuj kontynuację wątków tyrtejskich we współczesnej literaturze. Prześledź, jak funkcjonował ten motyw w dawniejszych epokach literackich.
5. Inspiracje antyczne w twórczości Zbigniewa Herberta. Zanalizuj zagadnienie na podstawie celowo dobranych przykładów.
6. Zanalizuj literackie postawy pokory o rodowodzie biblijnym i świeckim. Zinterpretuj przykłady, sięgając do wszystkich rodzajów literackich.
7. Zaprezentuj poetykę i świat przedstawiony wybranego poety lub poetki. Zanalizuj temat na wybranych przykładach.
8. Kryminał – rozwój cechy gatunku. Omów zagadnienie na klasycznych przykładach.
9. Profetyzm w literaturze. Zanalizuj rolę proroctwa i wizji na przykładach tekstów z różnych epok.
10. Panopticum. Na podstawie utworów z kilku epok przedstaw różne sposoby pokazywania człowieka jako marionetki w teatrze świata.
11. Przedmioty jako obiekty fascynacji twórców współczesnych. Zanalizuj temat, odwołując się do utworów z wszystkich trzech rodzajów literackich.
12. Średniowiecze źródłem motywów i wątków dla literatury fantasy. Rozwiń temat ilustrując go odpowiednimi przykładami.
13. Folklor jako inspiracja dla pisarzy w różnych epokach. Zanalizuj i zinterpretuj zjawisko na wybranych przykładach.
14. Dzienniki i pamiętniki jako sposób utrwalania własnych doświadczeń na tle losów zbiorowości. Temat przedstaw na przykładach wybranych z kilku epok.
15. Horacjański motyw „exegi monumentum” w twórczości polskich poetów różnych epok, jego kontynuacje i reinterpretacje. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach.
16. Labirynty i ich funkcje w wybranych utworach literackich . Zanalizuj sposoby i cele podejmowania tego motywu przez pisarzy.
17. Powstanie styczniowe jako źródło dramatów życiowych bohaterów. Przedstaw i porównaj, odwołując się do przykładów literackich z wybranych epok.
18. Powstanie listopadowe w literaturze. Przedstaw stosunek pisarzy do zrywu niepodległościowego Polaków, odwołując się do wybranych przykładów.
19. Literatura jako źródło sporów personalnych i ideowych. Na wybranych przykładach przedstaw przyczyny, przebieg i skutki takich sporów (np. Słowacki i Mickiewicz, Skamander i Awangarda Krakowska, Miłosz i Herbert).
20. Literaccy demaskatorzy mitów o Polsce i Polakach. Zanalizuj zjawisko na podstawie twórczości celowo dobranych autorów (np. Słowackiego, Gombrowicza).
21. . Wojownik, rycerz, żołnierz - analizując wzory heroicznych postaci na wybranych przykładach z literatury zinterpretuj sposób pokazywania wojów w literaturze.
22. Różne obrazy matki. Przedstaw funkcjonowanie toposu, odwołując się do przykładów z literatury wybranych epok.
23. Różne odmiany polskiego dramatu współczesnego (np. W. Gombrowicz, J. Szaniawski, T. Różewicz, L. Kruczkowski, S. Mrożek). Na podstawie wybranych przykładów przedstaw zakres zagadnień interesujących dramaturgów współczesnych oraz omów kategorie estetyczne, np. tragizm, komizm, groteska.
24. Poszukiwanie świętości czy świat bez Boga - doświadczenia religijne w literaturze od Młodej Polski do współczesności. Przeanalizuj problem na podstawie wybranych utworów.
25. Polski dom i polskie tradycje. Analizując przykłady z literatury, przedstaw sposób wykorzystania i funkcje tego motywu.
26. Edward Stachura jako literacki outsider. Zaprezentuj sylwetkę artysty, analizując jego dorobek i sposób życia.
27. Alienacja cechą wybitnych jednostek. Zbadaj problem na przykładzie bohaterów literackich i twórców literatury.
28. Posłaniec, opiekun, zwiastun dobrej nowiny… Zanalizuj i zinterpretuj różne ujęcia anioła w literaturze.
29. Romantyczne fascynacje ludowością. Zanalizuj zjawisko na przykładach wybranych utworów.
30. Uniwersalne wartości literatury dla dzieci. Zanalizuj temat na podstawie wybranych utworów.
31. Omów sposoby ujęcia scen batalistycznych zawartych w literaturze kilku wybranych epok.
32. Jak artyści przedstawiali Boga w różnych epokach? Porównaj wybrane kreacje.
33. Choroba jako jedno z ludzkich doświadczeń. Zanalizuj temat na podstawie wybranej literatury.
34. Symbolika grobów i mogił. Zaprezentuj motyw na podstawie wybranych utworów.
35. Portret polskiego inteligenta. Omów najciekawsze ujęcia w literaturze.
36. Polskie tradycje świąteczne w literaturze. Omów zagadnienie, nawiązując do przykładów z różnych epok literackich.
37. Miasto – synonim postępu i cywilizacji czy degradacji i zniszczenia? Omów na podstawie literatury polskiej i powszechnej.
38. Portrety nauczycieli w literaturze polskiej. Na podstawie wybranej literatury zanalizuj i zinterpretuj temat.
39. „Chodź, pomaluj mój świat…” Zanalizuj i zinterpretuj funkcję kolorów w utworach wybranych twórców literatury.
40. Nieznośny dar wolności? Zanalizuj zjawisko prezentując teksty literackie podejmujące tematy wolnościowe, ojczyźniane, martyrologiczne. Odwołując się do postaw bohaterów wybranych utworów literackich.
41. Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych przykładach.
42. Maska w literaturze, czyli o sposobach komunikacji pisarza z czytelnikiem od bajek Ignacego Krasickiego do utworów pisarzy polskich i obcych XX wieku. Zilustruj mechanizm na wybranych przykładach.
43. Artysta wobec ideałów własnej epoki. Omów temat analizując zjawisko na wybranych przykładach.
44. Idealizm i materializm to dwie skrajne postawy wobec życia. Uzasadnij tezę, odwołując się do różnych rodzajów literackich.
45. Inspiracje homeryckie w „Panu Tadeuszu”. Zbadaj zjawisko w odniesieniu do treści i formy dzieła.
46. Biografia poety (pisarza) jako tworzywo literackie i klucz do odczytania twórczości. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
47. Widma, duchy i zjawy - omów wpływ zjawisk nadprzyrodzonych na działania bohatera literackiego. Odwołaj się do przykładów z wybranych epok.
48. Świat z każdego miejsca wygląda inaczej. Refleksje Ryszarda Kapuścińskiego z podróży. Zaprezentuj reporterską twórczość autora, zwracając uwagę na cechy gatunku.
49. Sens metamorfozy bohatera literackiego. Zanalizuj i zinterpretuj zjawisko na wybranych przykładach.
50. Rola tradycji romantycznej w dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach.
51. Portrety psychologiczne bohaterów powieści Fiodora Dostojewskiego. Zanalizuj na podstawie wybranych przykładów.
52. Miłość niejedno ma imię. Dokonaj analizy stanów emocjonalnych zakochanych bohaterów literackich z wybranych epok.
53. Miłość w poezji Julii Hartwig. Omów zagadnienie, odwołując się do dorobku literackiego poetki.

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Przez pryzmat didaskaliów. Przeprowadź analizę tekstów pobocznych dramatu jako materiału wspierającego interpretację dzieła i epoki, w której powstało.
2. Wartości, które cenią subkultury młodzieżowe. Omów temat odwołując się do tekstów piosenek, wierszy, manifestów współczesnych wspólnot pokoleniowych..
3. Satyra i komizm w polskiej sztuce lat PRL-u. Zaprezentuj zagadnienie odwołując się do różnego rodzaju przekazów np. film, literatura, grafika.
4. Motywy ikaryjskie w kulturze. Zaprezentuj temat odwołując się do kilku rodzajów sztuk np. film, literatura, malarstwo, plakat)
5. Leśmianowska lekcja ekologii. Zaprezentuj sposób pokazywania przyrody oraz filozofię natury i człowieka w twórczości Bolesława Leśmiana.
6. Omów podobieństwa i różnice pomiędzy herosami filmowymi naszych czasów a ich mitologicznymi pierwowzorami.
7. Motywy faustyczne w literaturze i sztuce. Wyjaśnij pojęcie i odwołaj się do właściwych przykładów.
8. Obrazy zabawy, balu, wesela. Zanalizuj realizacje motywu na wybranych artefaktach odwołując się także do tańca jako znaku wyjętego z literackiej tradycji .
9. Przedstaw motyw tańca w literaturze i malarstwie, odwołując się do wybranych dzieł
10. Przyroda tatrzańska jako inspiracja dla poetów i malarzy w okresie Młodej Polski. Omów temat, analizując wybrane teksty kultury.
11. Zanalizuj i zinterpretuj funkcjonowanie motywu maryjnego w literaturze, malarstwie i rzeźbie.
12. Pejzaż z drzewem. Pokaż wpływ przestrzeni znaczonej drzewami na życie człowieka. Zanalizuj symbolikę drzew. Odwołaj się do różnych okresów w literaturze i sztuce.
13. Woda jako symbol. Zanalizuj symbolikę akwatyczną, odwołując się do różnego typu tekstów literackich i artystycznych.
14. Kamień – jego ambiwalentne znaczenia w literaturze i sztuce. Zilustruj temat na przykładach tekstów artystycznych różnych epok.
15. Madonny dawne i współczesne. Porównaj artystyczne wizerunki Matki Boskiej w literaturze i sztuce różnych epok.
16. Portrety błaznów. Wykorzystując dosłowne i przenośne znaczenie słowa „błazen” zanalizuj, w jakiej roli pojawia się ta postać w literaturze i sztukach różnych epok.
17. Język filmu i literatury. Porównaj wybrane dzieło literackie z jego filmową adaptacją.
18. Symbol i alegoria jako środki wyrazu w literaturze i sztuce. Zinterpretuj ich znaczenie na podstawie wybranych dzieł.
19. Pejzaż w wierszach Kasprowicza i w dziełach impresjonistów. Zanalizuj malarskość twórczości poety w odniesieniu do celowo dobranych obrazów.
20. Najsłynniejsze adaptacje teatralne i filmowe dzieł Szekspira. Porównaj i oceń pod wybranymi przez siebie względami, np. zgodności z tradycją, kreacji bohaterów, kostiumów, nowatorstwa itp.
21. Uzasadnij na wybranych przykładach, że adaptacja filmowa dzieła literackiego może wzbogacić lub zubożyć jego odbiór.
22. Impresjonizm w malarstwie i wybranych utworach literackich epoki Młodej Polski. Pokaż specyfikę obu środków wyrazu.
23. Gotycka katedra jako temat tekstów kultury (ujęcia malarskie, poetyckie). Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
24. Dziecko w świecie dorosłych. Omów różne obrazy dzieciństwa, odwołując się do literatury, sztuki i filmu.
25. Piosenka kabaretowa jako swoisty i oryginalny komentarz do problemów dnia codziennego. Przedstaw to zjawisko artystyczne, odwołując się do wybranych przykładów.
26. Człowiek jest świadomy przemijania. Zanalizuj utwory z motywem vanitas na wybranych przykładach z literatury i malarstwa.
27. Teatr w teatrze. Przedstaw analizę tego problemu na wybranych przykładach z literatury i/lub teatru.
28. Teatr i dramat S. Wyspiańskiego wobec tradycji teatralnej XX wieku oraz tradycji romantycznej (na przykładach wybranych dramatów omów zjawisko).
29. Tematyka tatrzańska w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych polskich twórców. Zanalizuj przykłady wybranych tekstów literatury i kultury.
30. Człowiek wobec starości. Literackie i malarskie ujęcia tego problemu na podstawie wybranych dzieł.
31. Jak literatura i sztuka ilustrują hasła rewolucyjne: wolność, równość i braterstwo. Zanalizuj pod tym kątem wybrane dzieła.
32. Ksiądz jako bohater tekstów kultury. Analiza i interpretacja wybranych dzieł literackich i pozaliterackich.
33. Tradycja funeralna w literaturze i sztuce. Analiza i interpretacja dzieł z wybranych epok kulturowych.
34. Oblicze socrealizmu. Zanalizuj teksty literackie i ikoniczne badając, czy są to dzieła sztuki wysokiej czy narzędzia propagandy.
35. Barokowe inspiracje malarskie w tekstach literackich. Zanalizuj zagadnienie na przykładzie poezji Stanisława Grochowiaka lub odwołaj się do innych poetów.
36. Artystyczne interpretacje motywu „vanitas” w literaturze oraz innych dziedzinach twórczości. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł z różnych epok.
37. Obraz jesieni w wybranych tekstach kultury. Zanalizuj dosłowny i metaforyczny sens motywu.
38. „Polska papugą narodów”. Wpływ cudzoziemszczyzny na codzienną kulturę naszego kraju w różnych wiekach. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach literackich oraz innych tekstach kultury.
39. Wizja końca świata i jego zagłady w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, analizując właściwe przykłady.
40. Funkcjonowanie motywu zbrodni i kary w wybranych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do różnych środków przekazu.
41. Obraz Warszawy w polskiej literaturze i sztuce drugiej połowy XX wieku. Zaprezentuj wybrane przez siebie przykłady dzieł ukazujących miasto.
42. Motyw samotności w literaturze i filmie XX wieku. Zanalizuj i zinterpretuj na wybranych przykładach.
43. Dziecko wobec holocaustu. Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie i filmowe
44. Wędrówką życie jest człowieka – omów motyw, analizując wybrane teksty literatury i kultury.
45. . Dokonaj analizy twórczości wybranych poetów, malarzy i muzyków niespełnionych i niedocenianych przez współczesnych, outsiderów literatury.
46. Destrukcyjna rola pieniądza. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty literatury i kultury.
47. Wzory mężczyzny i męskości w literaturze i sztuce – odwołaj się do tekstów literatury i kultury różnych epok.
48. Opiekun, posłaniec, zwiastun dobrej nowiny… Zaprezentuj różne ujęcia anioła w tekstach literatury i kultury.
49. Alkohol, narkotyki i inne używki – ich rola w biografiach bohaterów literackich i życiu artysty.
50. Groteska i brzydota jako kategorie estetyczne i środki ekspresji. Zaprezentuj zjawisko, odwołując się do wybranych pozycji artystycznych.
51. Przyroda „słowem malowana” w literaturze polskiej oraz różnorodność ikonograficznych przedstawień natury. Zaprezentuj temat, zwracając uwagę na bogactwo środków wyrazu charakterystyczne dla obu sztuk.
52. Motywy wampiryczne w literaturze, sztuce i obyczajowości. Zaprezentuj zjawisko na wybranych przykładach ze sztuki polskiej i powszechnej.
53. Tradycja literacka we współczesnych tekstach muzycznych. Omów na wybranych przykładach.
54. Teksty muzyczne jako manifesty wartości młodego pokolenia. Zanalizuj treść na wybranych przykładach i zinterpretuj prezentowana wizję świata.
55. Korelacja literatury i muzyki. Zanalizuj na wybranych przykładach, odwołując się do świeckich i sakralnych form sztuki średniowiecznej.
56. Rozwijanie i kształtowanie postawy patriotycznej poprzez dzieła literacko-muzyczne w wybranych epokach literackich.
57. Sceny batalistyczne w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych tekstów kultury, zwracając uwagę na odmienne środki wyrazu artystycznego.
58. Pokolenie Kolumbów w komentarzu literackim i filmowym. Omów podobieństwa i różnice w sposobie przedstawienia zagadnienia, uwzględniając uwarunkowania literackie, historyczne, biograficzne.
59. Jacek Kaczmarski – poeta i bard. Zaprezentuj sylwetkę twórcy, analizując jego dorobek artystyczny.

JĘZYK

1. „Twoja mowa cię zdradza”. Język jako źródło wiedzy o człowieku na podstawie analizy sposobu mówienia wybranych osób życia publicznego.
2. Analizując wybrane utwory współczesnej liryki polskiej, omów frazeologizmy jako tworzywo poetyckie.
3. Język komentatorów sportowych. Analizując specyfikę mówienia dwóch lub trzech sprawozdawców sportowych omów typowe tendencje w zakresie leksyki, frazeologii, składni
4. Scharakteryzuj cechy językowe wystąpień publicznych (znanych postaci medialnych) na podstawie wybranych przykładów.
5. Analizując wybrane przykłady scharakteryzuj nowomowę jako język propagandy i tworzywo poetyckie.
6. Analizując wybrane przykłady, omów funkcje stylizacji biblijnej w utworze literackim.
7. Sztuka przekonywania a manipulacja językowa - porównaj sposoby wykorzystania środków językowych, analizując wybrane współczesne teksty propagandowe.
8. Zanalizuj język (leksykę i frazeologię ) wybranych czasopism młodzieżowych.
9. Przekład literacki to sztuka czy rzemiosło? Omów zagadnienie, porównując różne przekłady tych samych tekstów.
10. Różne oblicza metafory. Omów funkcjonowanie środka artystycznego, odwołując się do wybranych przykładów.
11. Dokonaj analizy językowej powieści „ Potop” H. Sienkiewicza z punktu widzenia współczesnego czytelnika. Omów funkcję i znaczenie stylizacji archaizującej w dziele literackim.
12. Gwara jako tworzywo utworów literackich. Uzasadnij celowość zastosowania stylizacji dialektycznej w utworach literackich.
13. Indywidualizacja języka postaci jako istotne narzędzie charakterystyki bohaterów literackich (na wybranych przykładach).
14. Na wybranych przykładach z literatury polskiej omów rolę neologizmów językowych, uwzględniając ich budowę i funkcje stylistyczne.
15. Język reklamy - oceń, na czym polega jego fenomen? Nazwij różne mechanizmy perswazji obecne w reklamie.
16. Epistolografia jako szczególna forma komunikacji międzyludzkiej. Przedstaw literacką dokumentację tego zagadnienia, analizując przykłady z różnych epok.
17. Dobry zwyczaj – nie pożyczaj. Analizując rodzaj i ilość zapożyczeń z języków obcych w dawnych stuleciach i obecnie, oceń zasadność powyższego przysłowia.
18. Retoryka homiletyczna w tekstach literackich lub mowach pogrzebowych. Zanalizuj środki językowe na kilku różnych przykładach.
19. Frazeologizmy inspiracją dla poetów współczesnych. Zbadaj grę językową, której źródłem jest frazeologia naszego języka. Omów zjawisko, prezentując teksty poetów dwudziestowiecznych.
20. Specyfika językowa poczty elektronicznej i rozmów na żywo przez Internet. Omów na wybranych przykładach
21. Język poetycki M. Reja i J. Kochanowskiego jako dwie różne odmiany polszczyzny tej samej epoki. Uzasadnij na podstawie analizy dzieł poetów.
22. Perswazyjna funkcja języka na przykładzie wybranych tekstów i haseł propagandowych. Przedstaw i zanalizuj wybrane przykłady.
23. Język bohaterów wybranych powieści. Zanalizuj cechy stylu środowiskowego na podstawie wybranych dzieł.
24. Język jako narzędzie propagandy i demagogii. Przedstaw na podstawie wybranych przykładów z literatury i/lub publicystyki
25. Różne rodzaje stylizacji językowej (archaizacja, stylizacja gwarowa, stylizacja biblijna). Omów zjawisko na wybranych przykładach z literatury.
26. Piosenka literacka lub kabaretowa – tekst kultury wysokiej czy niskiej. Zanalizuj pod tym kątem teksty wybranych autorów.
27. Teksty polskich utworów hip-hopowych – zanalizuj język (frazeologia, składnia, leksyka) wybranych twórców tego gatunku.
28. Babcia (dziadek) i ja – językowo podobni czy różni? Zanalizuj różnice i podobieństwa w języku dwóch pokoleń.
29. Język utworów Gombrowicza i Witkacego jako wyzwanie wobec tradycji. Omów problem na wybranych przykładach.
30. Przedstaw mechanizm powstawania błędów językowych. Zilustruj odstępstwa od normy językowej na przykładach zaczerpniętych z telewizji, prasy, radia, zeszytów szkolnych.
31. Imiona – etymologia, znaczenie symboliczne, związek z losami bohaterów literackich. Zanalizuj wybrane zagadnienia onomastyczne dawnych i naszych czasów.
32. Zaprezentuj charakterystyczne cechy języka swojego regionu. Dokonaj analizy porównawczej zebranego materiału z wybranym dialektem.
33. Różne rodzaje komizmu językowego w literaturze. Analizując odpowiednie teksty zwróć uwagę na mechanizm funkcjonowania zjawiska.

34. Stylizacja biblijna w utworach literackich. Scharakteryzuj jej różnorodną funkcję w wybranych epokach.
35. Neologizmy jako wyróżnik językowy autora. Przedstaw specyfikę języka poetyckiego wybranych twórców literatury.
36. Słowniki kopalnią wiedzy o dawnej polszczyźnie. Przedstaw ewolucję wybranych wyrazów związanych z obyczajowością epok. Możesz odwołać się do przykładów z literatury.
37. Zmiany w stylistyce kazań od Piotra Skargi do Jana Pawła II. Dokonaj analizy zebranego materiału pod kątem językowym.